Rozwój fizyczny i motoryczny dziecka to proces, który obejmuje zmiany w budowie i funkcjonowaniu ciała oraz zdobywanie coraz bardziej złożonych umiejętności ruchowych. Rozwój ten przebiega w sposób dynamiczny i indywidualny, pod wpływem wielu czynników, takich jak: genetyka, środowisko, odżywianie, aktywność fizyczna czy stymulacja. Rozwój fizyczny i motoryczny dziecka ma istotne znaczenie dla jego zdrowia, samopoczucia i rozwoju ogólnego.
Rozwój fizyczny dziecka polega na wzroście masy ciała i długości ciała, a także na dojrzewaniu poszczególnych narządów i układów.
-
W pierwszym roku życia dziecko rośnie najszybciej – przybiera średnio 6 kg masy ciała i 25 cm długości ciała.
-
W kolejnych latach tempo wzrostu spowalnia, ale nadal jest znaczące. W wieku przedszkolnym dziecko przybiera około 2 kg masy ciała i 6 cm długości rocznie.
-
W wieku szkolnym tempo wzrostu zależy od płci i fazy dojrzewania – dziewczynki zaczynają rosnąć szybciej niż chłopcy około 10-11 roku życia, a chłopcy doganiają je około 13-14 roku życia.
Rozwój fizyczny dziecka jest monitorowany przez lekarzy i pielęgniarki na podstawie siatek centylowych, które pokazują normy wzrostu dla danej płci i wieku. Rozwój fizyczny dziecka ma wpływ na jego rozwój poznawczy, społeczny i emocjonalny.
Rozwój motoryki dużej dziecka zaczyna się już w życiu płodowym, kiedy to płód wykonuje ruchy kończynami i obraca się w macicy. Po urodzeniu dziecko wykazuje odruchy pierwotne, które są niezależne od jego woli i służą mu do przetrwania. Z czasem odruchy te zanikają lub ulegają modyfikacji pod wpływem doświadczenia i uczenia się. W pierwszym roku życia dziecko przechodzi przez kolejne etapy rozwoju motoryki dużej: podnosi głowę, przekręca się z pleców na brzuch i odwrotnie, siada, pełza, czworakuje, staje i chodzi. W wieku przedszkolnym dziecko doskonali swoje umiejętności ruchowe: biega, skacze, wspina się, tańczy, jeździ na rowerze czy rolkach. W wieku szkolnym dziecko rozwija swoją sprawność fizyczną: poprawia siłę, szybkość, wytrzymałość, koordynację i równowagę. Bierze udział w różnych formach aktywności fizycznej: grach zespołowych, sportach indywidualnych czy zajęciach tanecznych.
Rozwój motoryki małej dziecka rozpoczyna się od niekontrolowanych ruchów palców i dłoni w pierwszych miesiącach życia. Stopniowo dziecko uczy się chwytać przedmioty i przenosić je z ręki do ręki. W drugim roku życia dziecko potrafi już manipulować drobnymi przedmiotami: wkładać je do pojemników, budować wieże z klocków czy rysować kredkami. W wieku przedszkolnym dziecko rozwija swoje zdolności manualne: wycina nożyczkami, lepi z plasteliny czy modeliny, układa puzzle czy mozaiki. W wieku szkolnym dziecko posługuje się sprawnie narzędziami pisma: ołówkiem czy piórem. Wykonuje również bardziej skomplikowane zadania manualne: wiąże sznurówki, zapina guziki czy suwaki.
Rozwój fizyczny i motoryczny dziecka jest ważny nie tylko dla jego zdrowia i sprawności fizycznej, ale także dla jego rozwoju poznawczego, emocjonalnego i społecznego. Dziecko poprzez ruch poznaje świat i siebie samego, wyraża swoje uczucia i potrzeby, nawiązuje kontakty z innymi ludźmi. Dlatego rodzice powinni wspierać rozwój fizyczny i motoryczny swojego dziecka poprzez zapewnienie mu odpowiedniego odżywiania, warunków do snu i odpoczynku oraz stymulacji do aktywności fizycznej. Rodzice powinni również obserwować postępy dziecka oraz reagować na ewentualne trudności lub opóźnienia w tym obszarze. Jeżeli masz wątpliwości lub obawy dotyczące rozwoju swojego dziecka możesz skorzystać z pomocy specjalistów takich jak psycholog czy pedagog. Psycholog może pomóc w rozwoju fizycznym i motorycznym przedszkolaka poprzez udzielanie porad i wskazówek dotyczących ćwiczeń fizycznych i motorycznych, które dziecko może wykonywać w domu lub w przedszkolu. Może on również pomóc w diagnozowaniu problemów związanych z rozwojem fizycznym i motorycznym dziecka oraz zaproponować odpowiednie terapie lub programy ćwiczeń. W przypadku stwierdzenia zaburzeń rozwoju ruchowego u dziecka, zaleca się skonsultowanie z lekarzem specjalistą np. neurologiem dziecięcym lub fizjoterapeutą.
Artykuł opracowany przez Centrum psychoterapi Medycznego Wikamed