Dziecko w wieku przedszkolnym (od około 3 do 6 lat) to mały odkrywca, który każdego dnia uczy się czegoś nowego. To czas intensywnego rozwoju fizycznego, poznawczego, emocjonalnego i społecznego. Dziecko zdobywa nowe umiejętności, takie jak: mówienie, rysowanie, liczenie, czytanie, pisanie, bieganie, skakanie czy współpraca z innymi. Rozwija także swoją osobowość, ciekawość świata i zainteresowania. Wspieranie rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym jest bardzo ważne, ponieważ ma wpływ na jego późniejsze sukcesy szkolne i życiowe. Rodzice mogą pomóc mu w rozwoju poprzez zapewnienie odpowiedniej stymulacji i wsparcia. Jednak nie zawsze jest to łatwe zadanie. Czasem dziecko może przejawiać trudne zachowania, które utrudniają mu funkcjonowanie w przedszkolu i w domu. Jak sobie z nimi radzić? Kiedy warto skorzystać z pomocy psychologa ?
Trudne zachowania u dzieci to takie, które są niepożądane, albo nieodpowiednie dla danej sytuacji lub otoczenia. Często są one źródłem stresu i frustracji zarówno dla dziecka, jak i dla rodziców czy nauczycieli. Trudne zachowania mogą mieć różne przyczyny i formy. Niektóre z nich to:
-
agresja dziecka wobec innych dzieci lub dorosłych,
-
trudne emocje dziecka: gdy dziecko okazuje je w sposób nieaprobowany społecznie, np. rzucając przedmiotami, niszcząc, obrażając lub atakując innych,
-
dziecko ignoruje prośby, nie słucha rodzica, nauczyciela (co powoduje sytuacje zagrażające jego bezpieczeństwu, niepokój),
-
przedszkolak kradnie, zabiera przedmioty, które do niego nie należą.
Trudne zachowania u dzieci mogą być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak:
-
niedojrzałość emocjonalna i poznawcza dziecka,
-
niespełnione potrzeby fizyczne lub psychiczne dziecka,
-
brak umiejętności radzenia sobie z frustracją i rozczarowaniem,
-
brak umiejętności nawiązywania i utrzymywania relacji z innymi ludźmi,
-
brak jasnych granic i reguł zachowania,
-
brak konsekwencji za złe zachowanie,
-
brak pozytywnego wzmacniania za dobre zachowanie,
-
brak dobrego przykładu ze strony rodziców lub nauczycieli,
-
wpływ negatywnych bodźców z otoczenia (np. hałas, zanieczyszczenie),
-
wpływ negatywnych doświadczeń (np. przemoc, rozwód rodziców),
-
wpływ zaburzeń rozwojowych lub psychicznych (np. ADHD, autyzm).
Jak radzić sobie z trudnymi zachowaniami dziecka?
Wymaga to cierpliwości, konsekwencji i współpracy ze strony rodziców i nauczycieli. Oto kilka porad, jak to robić:
-
Ustal jasne i konsekwentne zasady postępowania i egzekwuj je.
-
Naucz dziecko takich samych zasad.
-
Wspieraj się wzajemnie z innymi opiekunami dziecka.
-
Komunikuj się ze swoim dzieckiem w sposób stanowczy i konsekwentny.
-
Zapewnij dziecku bezpieczne i przyjazne środowisko. Dziecko potrzebuje miejsca do zabawy, nauki i odpoczynku.
-
Zadbaj o to, by w domu było wystarczająco dużo światła, powietrza i ciepła.
-
Unikaj nadmiernego hałasu i zanieczyszczeń.
-
Zadbaj o to, by dziecko miało dostęp do różnych zabawek i materiałów edukacyjnych, dostosowanych do jego wieku i zainteresowań.
-
Baw się z dzieckiem codziennie, poświęcaj mu swoją uwagę i czas. Zabawa to najlepszy sposób na rozwijanie umiejętności dziecka. Poprzez zabawę dziecko uczy się poznawać świat, rozwiązywać problemy, wyrażać emocje i nawiązywać relacje z innymi ludźmi. Bądź jej aktywnym uczestnikiem, a nie tylko obserwatorem i pamiętaj, że powinna być ona dla dziecka przyjemnością.
Jeśli trudne zachowania dziecka nie ustępują lub są bardzo nasilone, możesz skonsultować się z psychologiem lub pedagogiem.
Z pomocy psychologa warto skorzystać, gdy:
-
Zachowanie dziecka jest bardzo nasilone i nie ustępuje.
-
Zachowanie dziecka jest niebezpieczne dla niego lub innych.
-
Zachowanie dziecka wpływa na jego rozwój i funkcjonowanie w grupie rówieśniczej.
-
Zachowanie dziecka wpływa na jego funkcjonowanie w rodzinie.
Warto pamiętać, że każde dziecko jest inne i wymaga indywidualnego podejścia. Specjalista pomoże w ustaleniu przyczyn trudnych zachowań oraz w doborze odpowiednich metod pracy.
Artykuł opracowany przez psychologa Centrum Medycznego Wikamed
